Deze expositie vertelt het verhaal van gewone mensen in Oekraïne, die ongevraagd in een oorlog terechtkomen. Neem bijvoorbeeld het verhaal van Dima. Hij had geen idee wat hem te wachten stond toen de Russische invasie begon en hij wist ook niet dat de Russen de opdracht kregen om elk levend wezen dood te schieten. Toen Dima pampers ging halen werd hem dat bijna fataal.

Maar ook het verhaal van Katya die duizenden inwoners van Irpin hielp evacueren. Zij kreeg wanhopige mensen aan de telefoon die in doodsangst vroegen naar een veilige evacuatieroute. Velen wisten hierdoor te ontsnappen aan het oorlogsgeweld, maar ook velen werden tijdens hun vlucht vermoord door de Russen: mannen, vrouwen en kinderen…

Wat de Oekraïeners is aangedaan - en nog steeds wordt aangedaan - kunnen wij niet ‘oplossen’. Toch zet Stichting Hope4Ukraine zich vanaf het begin van de oorlog in om de mensen in Oekraïne te helpen. Dit doen we in samenwerking met de Irpin Bible Church, omdat wij geloven dat er hoop is! Hoop op genezing, hoop op herstel van onnoemelijk leed, door Jezus Christus alleen!

De expositie 'They just couldn’t imagine' is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Hope4Ukraine.

Opening: donderdag 18 januari 2024
Door: burgemeester S. Van Haersma Buma
Tijdstip: 17.00 - 18.00 u.
Locatie: Stadhuis Leeuwarden
Adres: Hofplein 38, Leeuwarden

Je bent van harte welkom om hierbij aanwezig te zijn!
De expositie is te zien van 12 januari tot 3 april 2024.

Door Nynke

“Tijdens de twee wekelijkse herstelreis die in juli plaatsvond in Irpin, ben ik samen met Marije en Ruth naar Mykolajiv afgereisd om daar naast het begeleiden en mee lossen van een hulptransport bestemd voor regio Cherson, ook nieuwe projectlocaties te bezoeken. Zo kwamen we samen met onze partners terecht in een dorpje nabij Mykolajiv. Dit dorp heeft zwaar te lijden gehad onder de bezetting van Russen en daardoor is vrijwel geen enkel huis ongeschonden gebleven. In dit dorp ontmoeten we Sergey en twee van zijn zoontjes. Ze laten ons de beschadigingen aan hun huis zien en vertellen over een raket die in hun tuin is geland. Sergey is een kleinschalige boer en laat ons naast zijn huis ook verschillende landbouwmachines zien die in zijn tuin staan, waaronder zijn combine machine die zichtbaar vlam heeft gevat door de inslag van de raket en het nu niet meer doet. Hij vraagt ons of wij misschien nog aan onderdelen kunnen komen om deze machine te redden, maar zonder dat we er veel verstand van hebben, kunnen we wel zien dat er niet meer veel aan deze machine valt te redden; wat ooit een werkende machine was - om het land mee te bewerken - is nu niet meer dan een stuk schroot. Voor deze boer betekend het niet meer kunnen bewerken van zijn land, geen inkomen, wat het dus ontzettend uitdagend maakt om zijn gezin en zichzelf te onderhouden.

Enkele weken na ons bezoek, komt dit voorval mij weer in het hoofd en zoek ik contact met twee vrienden uit de agrisector. De drive om deze boer, zijn vrouw en 3 jonge kinderen te helpen geeft aanleiding om dit samen als een project op te gaan pakken en een bericht uit te zetten op onze socials met daarbij een GoFundMe-pagina waarop mensen een donatie kunnen doen. Er komen verschillende reacties binnen evenals donaties en na een uitgebreide zoektocht komen we uit bij een goed onderhouden en werkende John Deere (combine), die uitstekend geschikt lijkt voor ons doel. De eigenaar hoort het verhaal aan en komt ons tegemoet in de prijs, waardoor we deze voor 3000 euro mogen overnemen. Via de daarvoor opgerichte GoFundMe-pagina is inmiddels bijna 3000 euro ingezameld en via andere wegen komt er ook nog eens 1250 euro binnen! Met dit bedrag hebben we de combine kunnen aankopen en is ook al een gedeelte van het transport gedekt. Het is bijzonder hoe God voorziet in dit project en dingen op wonderlijke wijze samenbrengt en we kijken er dan ook naar uit om deze machine begin volgend jaar op zijn bestemming te mogen afleveren, waardoor deze boer zijn land weer kan bewerken en de mogelijkheden geboden wordt om zijn gezin weer beter te kunnen onderhouden.”

Door Maureen

“De Russische invasie in Oekraïne was amper 1,5 week geleden toen iemand mij vroeg mee te gaan om Oekraïense vluchtelingen op te halen bij de Pools- Oekraïense grens. Waarom ook niet? De avonturier in mij hoefde hier geen seconde over na te denken, ik ruilde mijn nachtdiensten in het UMCG en voor ik het wist was ik op weg naar de Oekraïense grens, enigszins met een schuldgevoel dat het nieuwsgierigheid was geweest wat de knoop had doorgehakt om te gaan en op dat moment niet de betrokkenheid naar mijn naasten. Nooit had ik verwacht dat deze beslissing voor altijd mijn hart zou veranderen.

Eenmaal aangekomen bij de grens zag ik de eerste gevolgen van de Russische terreur. Duizenden moeders met kinderen die angstig, hongerig en uitgeput over de grens het tentenkamp binnen strompelden. Sommigen hadden dagen gelopen, waren onderkoeld en kwamen aan in hun pyjama’s met alleen hun paspoort en verder geen bezittingen, het was toen -7 graden. Moeders met meerdere kinderen en een piepklein rugzakje waar al hun bezittingen in zaten. Jonge moeders met bleke gezichten en huilende baby’s op de arm. De beslissing die ik zo halsoverkop had genomen brak mijn hart. Ik kon niet geloven wat ik zag, het was mensonterend.

Er werd een diep verlangen in mijn hart gelegd om deze mensen te helpen. Twee dagen na terugkomst zat ik in het kantoor bij mijn leidinggevende en nam ik een paar maanden verlof op, ik moest wat doen! Op de bonnefooi ging ik terug naar de grens, zonder concreet plan, maar met de overtuiging dat er genoeg te doen zou zijn in deze chaos. Ik belandde in een vluchtelingencentrum in Przemysl waar ik werd aangewezen als coördinator om alle vluchtelingen naar Nederland, België en Oostenrijk te coördineren. Een bijzondere tijd brak aan met lange werkdagen, veel druk, emoties en confrontaties met geloofsvragen bij het zien van deze waanzin.

Hoe meer ik zag en hoorde, hoe hulpelozer ik me voelde. Mensen die mij schreeuwend, huilend en met grote, angstige ogen aanklampten en mij smeekten hen te helpen; beelden die voor altijd op mijn netvlies zullen blijven. Mensen vertelden me hun verhalen, hoe ze tussen raketten weg waren gerend, betrokken waren geweest bij bombardementen in o.a. Mariupol en Kharkiv, sommigen nog met zichtbare littekens van de opgelopen wonden. Op de vraag ‘What can I do for you?’ liet een vrouw me met een lege blik een filmpje zien. ‘Look what the Russians did to my home’ was het enige wat ze uit kon brengen, waarbij ik zag hoe er Russische tanks door haar huis reden…

Deze mensen…ze legden letterlijk hun leven in mijn handen en wat kon ik doen? Het raakte me diep en ik besefte steeds meer dat ik het niet alleen kon. Ik merkte dat veel Oekraieners hun hoop vestigen op God en realiseerde me dat ik dat helemaal niet deed, ik dacht het zelf aan te kunnen, een grote vergissing. Ik maakte korte nachten en mijn telefoon rinkelde constant, ik voelde me uitgeput en begon te bidden en probeerde God te betrekken in alles wat ik deed. Eén keer was ik in Oekraïne doodsbang ‘s nachts en gingen alle mogelijke scenario’s door mijn hoofd.

Meer en meer kwam het besef dat ik nog helemaal niet klaar was om te sterven… Bij de meest onmogelijke problemen waar ik ten einde raad was, bad ik en er kwamen altijd oplossingen, vaak uit een onverwachte hoek. Ik hoefde God er alleen maar om te vragen en Hij wilde het geven. Ik voelde steeds meer rust en merkte dat hoe meer ik situaties in God zijn handen legde, hoe meer kansen Hij mij ook gaf. Zo lang ik God om hulp vroeg leek het alsof alles ineens mogelijk was, Zijn goedheid is zonder grenzen! Op een gegeven moment mocht ik een kinderboeken project opstarten en naast honderden vluchtelingen naar Nederland helpen kreeg ik de kans medisch vervoer voor Oekraïense militairen te regelen waarbij ik (werd mij verteld) met de eerste gewonde Oekraïense soldaat mee ben gevlogen naar Nederland. Een enorme eer als verpleegkundige en mede de start voor een hulpproject voor Oekraïense militairen. Zo volgden er meerdere projecten en humanitaire trips naar Oekraïne en in december 2022 kwam Hope4Ukraine op mijn pad, een enorme zegen.

Tijdens de 3e herstelreis naar Irpin waar ik deel van mocht uitmaken merkte ik dat mijn hart nog meer veranderde. Op zondag hadden we Kyiv bezocht en graag had ik langer willen blijven. Enigszins teleurgesteld omdat we op tijd in Irpin moesten zijn voor de avondmaalsdienst ‘s avonds en niet langer in Kyiv konden blijven, schoof ik aan in de dienst. Meteen merkte ik een aanwezigheid op die ik nooit eerder had ervaren. Een soort heilige rust die ervoor zorgde dat ik veel eerbied en ontzag voelde. De Oekraïense variant van ‘Draw me close’ werd gezongen, dat raakte me en tijdens de dienst voelde ik me emotioneel. In eerste instantie omdat ik me zorgen maakte om iemand die had gevochten aan het front, geholpen had bij de bevrijding van een deel van Kherson en nu het leger had verlaten met PTSS nadat zijn 2 beste vrienden voor zijn ogen waren vermoord. Hij had me verteld slechts een schaduw te zijn van wie hij ooit was en zwaar depressief te zijn.

Ik werd overvallen door zorgen en de gedachte dat hij zichzelf misschien van het leven zou beroven, net als een andere jonge vrijwilliger met wie ik had samengewerkt. Het waren niet alleen zorgen die me zo emotioneel maakten, het was ook het besef dat het me niet lukte het in Gods handen te leggen, ik voelde me schuldig want God had al zo vaak laten zien voor mij te zorgen in welke omstandigheden ook. Ik kon mezelf niet kalmeren. Toen vrienden van de Irpin Bible Church vroegen wat er loos was, legde ik het uit. Katya, een wijze vrouw die inmiddels een vriendin is geworden vroeg me opeens: ‘Maureen, do you want to repent?’. Ik denk dat ik haar toen heel schaapachtig heb aangekeken. Waar had zij het nou over? Ik maakte me zorgen en ineens ging het gesprek over zonden belijden. Op dat moment dacht ik dat zij niet begreep wat er met mij aan de hand was en achteraf besefte ik dat zij het juist eerder zag dan ik. Ik geloofde wel met mijn verstand maar niet met mijn hart. Er waren drempels die tussen God en mij stonden.

Gerben vroeg ook: ‘heb je eigenlijk al ja gezegd tegen Jezus?’. Ik merkte dat ik nee zei maar met pijn in mijn hart, ik had zo graag een ander antwoord gegeven. God liet me op dat moment zien dat Hij de enige weg is. Als ik geen kant meer op kan, is er altijd nog de weg naar Hem. Ik voelde me een emotioneel wrak en toch mocht ik bij Hem komen zoals ik ben. Katya vroeg het me nog een keer: ‘do you want to repent?’ en ik besefte me dat ik het lang genoeg had uitgesteld, ik was er klaar voor mij over te geven. Ik had niets meer te verliezen en kon eindelijk volmondig ‘ja!’ zeggen tegen het volgen van Jezus. God had de perfecte omstandigheden gecreëerd met precies de juiste mensen om mij heen.

Samen hebben we gebeden om alle drempels weg te nemen die er nog waren en ik voelde een rust en blijdschap in mijn hart die ik nooit eerder heb ervaren. Na die bewuste avond volgde er een aaneenschakeling van bijzondere gebeurtenissen. Ik mocht in het openbaar bidden met een bewoner van een van de huizen waar we aan het werk waren, iets wat ik eerder nooit durfde. Er waren bijzondere gesprekken met mensen, waaronder ook patiënten in het ziekenhuis met wie ik over Jezus mocht praten op hun sterfbed. Het was niet alleen maar rozengeur en maneschijn want sinds die bewuste avond ben ik mij bewust geworden van veel zonden en dat ik mijn leven echt anders moet gaan leven. Ook merk ik dat de duivel actiever is met betrekking tot verleidingen of het proberen te zaaien van twijfels of depressieve gevoelens in bepaalde situaties. Gelukkig ben ik daar nu bewuster van en mag ik me tot Hem keren in alle situaties want Hij is mijn God! Het voelt nog steeds bijzonder om christelijk opgevoed te zijn, zelf compleet afgedwaald geweest te zijn van God, Hem nooit echt gekend te hebben en hem in zulke omstandigheden te vinden. Als ik nu bid, weet ik dat Hij me hoort en alles zal geven wat ik nodig heb. En als ik de Bijbel lees is het alsof ik de verhalen voor het eerst hoor. Nog steeds ben ik zo verbaasd en dankbaar dat God mij́n God wil zijn. Het is een heel nieuw leven waarbij ik uitkijk naar de toekomst en mij over wil geven aan alle plannen die Hij met mij heeft!”

Al bijna veertig jaar heeft de familie Drutskyi een oud huis in bezit. Vader Volodymyr Petrovich knapt het met eigen handen op, een klus van jaren.  Dan erft dochter Olena het huis. Samen met haar man Oleksiy en zoon Danylo renoveren ze het en in 2022 is het eindelijk af...

 

Olena: “We konden niet geloven dat de oorlog écht was begonnen. Het was 24 februari 2022 en er vlogen vliegtuigen over ons huis, de internetverbinding viel weg, de telefoon werkte niet goed en er vielen granaten in onze wijk.” De familie verbergt zich in de kelder van het huis. Tussen de beschietingen door bakt Olena brood dat ze deelt met de buren. De situatie verslechtert met het uur. “In de ochtend van 5 maart 2022 hoorden we schoten van machinegeweren en tanks," zegt Olena. 

"En toen begon de invasie..."

Haastig vluchten
Het blijkt een vuurgevecht te zijn in Mashtorf, zo’n vijf minuten lopen van het huis. De familie besluit te evacueren. Haastig pakken ze een paar spullen, documenten, de hond en de kat en rijden naar de brug in Romanivka. Maar de brug is opgeblazen. Militairen sturen de familie naar Stoyanka. Via een omweg, dwars door de bossen, duurt de rit van honderd kilometer bijna tien uur. Op 7 maart belt de buurman op om te vertellen dat het huis, na een inslag van een mijn, volledig is verwoest.

"Het huis was volledig verwoest"

We kunnen het niet alleen
Wat de familie in veertig jaar heeft opgebouwd, en waarin zoveel in is geïnvesteerd, is weg. Olena: “Toen we weer terugkeerden naar Irpin besloten we het huis te herbouwen. We bedanken de vrijwilligers van de Irpin Bible Church en van stichting Hope4Ukraine die hebben geholpen bij het puinruimen, zodat we kunnen starten met de herbouw. We werken nu aan de bouw, maar onze familie heeft nog steeds hulp nodig. We kunnen het niet alleen."

 

Schep voor schep halen we de puin uit het huis. Samen met Thomas sta ik in wat voorheen de keuken was. De borden rinkelen en de kopjes vallen met een doffe knal in de kruiwagen. Met elke schep die we doen, halen we een stukje geschiedenis weg. Sommige zaken zijn te herkennen. Een koekenpan, een ovenschaal. Andere zaken zijn verpulverd. Door de hitte verwoest.

Naast ons staat de eigenaar. Ook hij schept mee. Maar waar het voor ons onbeduidende spullen zijn, is het zijn servieskast die we nu opruimen. Hij kent de spullen, hij heeft van deze borden gegeten, in deze keuken staan koken.

"Zo scheppen we een verhaal weg"

Geen vreugdevolle tijd
Zijn vrouw komt langs met een prachtige dochter. Geboren op 25 februari 2022, een dag na het uitbreken van de oorlog. Wat voor hen de meest vreugdevolle tijd zou moeten zijn werd een verschrikking. Geen kraamvisite, geen huis vol vrienden en familie die dit mooie kleine prinsesje komen bewonderen. Nee, er is angst en onzekerheid. Een toekomst weg gebombardeerd.

Terwijl de rest weer aan het werk ga praat ik nog even met haar. Ze is helemaal in het roze gekleed, net als haar dochter. ‘Voor de oorlog droeg ik alleen maar wit of zwart. Ik moest alles nieuw kopen en nu draag ik voornamelijk roze. Of het door de oorlog komt of doordat ik moeder ben geworden weet ik niet, die twee vielen op een hele gekke manier samen.’

Waar haar man gelaten door gaat met puinruimen zie ik bij haar de verslagenheid in haar ogen. Ze zet een lach op voor haar prachtige kleine meisje maar de pijn is zichtbaar. Ik vraag haar of ik wat voor haar kan doen. Ze kijkt me aan. Hou mij gewoon maar even vast. Met mijn arm om haar heen komen bij haar de tranen. Tranen van een toekomst vol onzekerheid. Tranen van verslagenheid. Tranen van het niet weten waar te beginnen met bouwen aan een nieuwe toekomst.

"Waarom doen ze zelf niets?"

De afgelopen dagen vroeg ik mij vaak af waarom ze een jaar lang niets hebben gedaan in deze huizen. Maar in alles bij deze vrouw zie ik het antwoord. De oorlog verlamd, de puinhopen zijn te groot.

En dan zijn wij daar. Niet om onszelf op de borst te kloppen maar volgens mij beseffen wij maar half wat de impact is van deze 21 kaaskoppen met een schep en kruiwagen. Mensen komen weer in beweging, er ontstaat hoop. Wat een jaar lang niet lukte, gebeurd nu wel. Sprankjes van toekomst glinsteren door de bende.

"Dat is onze impact. Niet omdat wij nou zo goed zijn maar omdat we hier simpelweg zijn."

Geschreven door Carlijn Niesink

Elke Oekraïner komt vroeg of laat voor de keus te staan: vertrek ik, of blijf ik? Het ondernemersechtpaar Nadia en Dina uit Tsjerkasy staan aan het begin van de oorlog voor dezelfde keus. Hoe maak je op zo’n moment de juiste beslissing?
Nadia en Dina hebben twaalf kinderen. Acht van hen wonen bij hen thuis, in Tsjerkasy. Op de eerste dag van de oorlog ziet hun dochter een raket overvliegen. Binnen tien seconden horen ze een grote dreun als de raket de brug, die vlak achter hun huis ligt, verwoest. Dina: “Toen de oorlog uitbrak wisten we niet hoe erg het zou worden. Af en toe zagen we raketten over ons huis vliegen. Je hoopt en bidt dat er niks ergs gebeurt.”

“God, wat moeten we doen?”

God geeft antwoord
Nadia: “Na die inslag besloten we God om hulp te vragen. Met het hele gezin gingen we op de knieën om te bidden en vroegen aan Hem wat we moesten doen.” Nog geen tien minuten later rinkelt de deurbel. Zes vluchtelingen uit het oosten van Oekraïne staan voor de deur en vragen om onderdak. Dit is voor Nadia en Dina een duidelijk antwoord. Nadia: “God zei tegen ons: blijf!” Ze besluiten dat zolang er geen bombardementen komen ze in Tsjerkasy blijven om de mensen helpen. Inmiddels overnachten dagelijks ca. 28 vluchtelingen bij deze familie, voordat ze hun reis naar het westen vervolgen. 

Hoop op werk
De meesten blijven voor één of twee nachten. Nadia en Dina helpen ze de nacht door, koken en doen de was. Iedere ochtend zetten ze koffie en thee voor deze mensen en verzorgen ze het ontbijt. Maar het verlangen is groter. Dina: “Het is ons verlangen om de mensen uit het oosten van Oekraïne te helpen aan werk. Zelf zitten we al 22 jaar in de business. We maken handgemaakte kaarten, borduren bijbelteksten op (hand)doeken, etuis en andere stoffen. Maar ook voor verpakkingsmaterialen kun je bij ons terecht. We willen graag groeien in de business om mensen aan werk te helpen. Met een paar professionele naai- en lockmachines zou dat moeten lukken.”

Hulp van Hope4Ukraine 
Hope4Ukraine helpt mensen in nood. Op dit moment zijn er ongeveer 100.000 vluchtelingen in Tsjerkasy. Mensen als Nadia en Dina helpen deze mensen door ze thuis op te vangen, maar ook door hulp te bieden in het distributiecentrum. Stichting Hope4Ukraine helpt mee door bijvoorbeeld het brengen van voedselpakketten, bedden en matrassen. Deze hulp is hard nodig!

Het is nog nacht als Nelia, haar man en twee kleine kinderen wakker schrikken van harde explosies. Ze vragen zich af: hoe dichtbij zijn de Russen nu en is dit het moment om te vluchten? Het gezin besluit om te blijven, in de hoop dat het wel over zal gaan…

Een paar uur later vliegen de eerste Russische vliegtuigen over hun huis in Irpin, Oekraïne. Dan worden de explosies telkens harder en het geluid komt steeds dichterbij. Via de lokale media horen ze dat er, vlak bij hun huis, een markeerteken geplaatst zou zijn. Dit teken, dat fungeert als richtpunt voor rakketten, maakt ze bang. Nelia: “Waar moest ik zou snel met mijn kinderen naartoe?” Met de omringende buren proberen ze het markeerteken te vinden, zonder resultaat.

“Zoek dekking, de Russische tanks komen jullie kant op!”

Dan krijgt Nelia een telefoontje met de mededeling: zoek dekking want een hele kolonne met Russische tanks komt jullie kant op. “Op dat moment realiseerden we ons dat we niet langer konden blijven,” zegt Nelia. “Die nacht konden we niet slapen. De brug naar Kiev, op drie kilometer van ons huis, werd verwoest. Door die enorme explosie leek het alsof het huis op en neer sprong. We besloten om alvast onze meest belangrijke spulletjes te pakken. De volgende ochtend vroeg zijn we met de auto vertrokken.”

Achter elke boom schuilt gevaar
Met het geluid van heftig oorlogsgeweld en harde explosie worden de kinderen op de achterbank van de auto gezet en verlaat het gezin hun huis. “Ondertussen kregen wij berichten dat burgers tijdens de evacuatie werden geëxecuteerd. Ik kon het bijna niet geloven! Dus toen we de straat uitreden vroeg mijn man om goed uit te kijken of er ook Russische tanks waren,” zegt Nelia. In alle haast verlaat het gezin de stad. Nelia’s man concentreert zich op de weg en Nelia speurt elke boom, bosje en straat af, op zoek naar mogelijk gevaar. Lokale media waarschuwen en adviseren mensen om binnen te blijven. Nelia: “De Russen waren ondertussen al in onze straat aangekomen.”

“Evacuees worden geëxecuteerd…”

Het gezin ontspringt de dans en blijft een poosje in het westen van Oekraïne. Nadat Irpin is bevrijd zien ze foto’s van hun huis. Alle ramen zijn kapot, het dak is stuk en er zit een groot gat in de buitenmuur. Vijf grote kraters van mortierinslagen herinnert ze eraan dat ze op het nippertje aan de dood zijn ontsnapt.

Hulp van Hope4Ukraine
Ondertussen is het huis van Nelia en haar gezin, met behulp van stichting Hope4Ukraine, opgeknapt. Het gat in de muur is hersteld en het dak is wind en waterdicht. Nelia: “Het is zo’n enorme bemoediging dat we hulp van de mensen van Hope4Ukriane krijgen. Ik wens jullie alle kracht en bemoediging toe voor het goede werk dat jullie voor de Oekraïners doen. Dank voor jullie inzet!”